Rreth Projektit

Mbetjet e rrezikshme shtëpiake (MRRSH) janë ato mbetje të prodhuara në familjet tona që kanë natyrë të rrezikshme (të ndezshme, gërryese, reaktive, toksike), por që nuk janë të rregulluara si mbetje të rrezikshme sipas legjislacionit ne fuqi. Shumë produkte të zakonshme që përdorim në jetën tonë të përditshme përmbajnë materiale potencialisht të rrezikshme dhe kërkojnë kujdes të veçantë kur hidhen. Kimikatet në mbetjet e rrezikshme të depozituara në mënyrë të paligjshme ose në mënyrë të papërshtatshme mund të clirohen në mjedis dhe të ndotin ajrin, ujin dhe ndoshta edhe ushqimin që konsumojmë.

Sigurimi i grumbullimit të mbetjeve të rrezikshme shtëpiake për qytetarët e Tiranës është një kauzë e rëndësishme dhe e vlefshme. Hedhja e duhur e MRRSH ndihmon në mbrojtjen e mjedisit dhe ofron një mundësi për qytetarët që të pastrojnë shtëpitë e tyre nga kimikatet potencialisht të rrezikshme.

Projekti “Përmirësimi i Sistemit të Menaxhimit të Mbetjeve të Rrezikshme Shtëpiake” synon të zhvillojë dhe ofrojë një aplikacion mbi menaxhimin e MRRSH për të ndihmuar qytetarët e Tiranës që të largojnë siç duhet mbetjet e rrezikshme nga shtëpitë e tyre. Kjo zgjedhje do i shërbejë dhe do shtojë vlerë në zinxhirin e palëve të interesit për menaxhim të mirë të mbetjeve të rrezikshme, si Bashkia Tiranë dhe kompanitë private që ofrojnë këtë shërbim.

Projekti i propozuar do të ndërtohet në dy shtylla:

  • Zhvillimi dhe futja e inovacioneve dhe aplikimit dixhital (online) në MRRSH,
  • Përmirësimi i modeleve të sjelljes së të rinjve ndaj MRRSH përmes edukimit dhe trajnimit (Programi i Rehabimit të Laboratorëve të Shkollave të Tiranës).

Ky projekt është bashkë-financuar nga Programi i BE-së: “Kryeqytetet që bashkëpunojnë për sfidat e përbashkëta në menaxhimin e mbetjeve të rrezikshme – Jerevan, Varshavë, Tiranë”. (Referenca: ENI/2019/412-943/SG3)

hazardouswm.eu

1073

Qytetarë të regjistruar

2

Kompani grumbullimi

1

Pika grumbullimi

0

Evente grumbullimi

Mbetjet e rrezikshme shtëpiake

Lista e mbetjeve të rrezikshme shtëpiake të ndara sipas kategorive.

Bateritë shtëpiake

Bateritë e pajisjeve shtëpiake paraqesin disa sfida që lidhen me menaxhimin e tyre në fazat e ruajtjes, transportimit dhe asgjësimit.

Problemet:

Ruajtja

Rreziku i rrjedhjes kimike: Bateritë e vjetra ose të dëmtuara mund të rrjedhin lëndë kimike
toksike, duke paraqitur rrezik për shëndetin dhe mjedisin.
Ndjeshmëria ndaj temperaturës: Bateritë mund të jenë të ndjeshme ndaj temperaturave të
larta ose të ulëta, duke shkaktuar degradim të materialeve ose rrezik të shpërthimit.
Vendosja e pasigurtë: Ruajtja e baterive pa masa të përshtatshme izoluese mund të çojë në
shkurtër elektrik dhe ndezje.

Transportimi

Rreziku i ndezjes ose shpërthimit: Bateritë, veçanërisht ato të litiumit, kanë potencial për
ndezje ose shpërthim nëse dëmtohen gjatë transportit.
Rregulloret strikte: Transportimi i baterive kërkon pajtueshmëri me rregullore të veçanta, që
përfshijnë paketim të sigurt dhe etiketim adekuat për të minimizuar rreziqet.
Kostoja dhe logjistika: Transportimi i sigurt i baterive për riciklim ose asgjësim mund të jetë
kompleks dhe i kushtueshëm, veçanërisht për distanca të gjata.

Asgjësimi

Rreziku për mjedisin: Nëse bateritë hidhen në vendgrumbullimet e mbetjeve të zakonshme, ato
mund të çlirojnë metale të rënda dhe lëndë të rrezikshme që ndotin tokën dhe ujin.
Riciklimi i pamjaftueshëm: Shumë bateri përfundojnë në mbeturina pa u ricikluar, për shkak të
mungesës së infrastrukturës për grumbullim dhe riciklim.
Kostot dhe teknologjia e asgjësimit: Procesi i asgjësimit dhe riciklimit të baterive kërkon
teknologji të specializuar dhe është relativisht i kushtueshëm.

Bateritë e telefonave celularë përbëjnë një komponent të rëndësishëm të mbetjeve elektronike dhe kanë një ndikim të konsiderueshëm mjedisor dhe shëndetësor. Ato përmbajnë materiale të rrezikshme, përfshirë metale të rënda dhe kimikate të dëmshme. Menaxhimi i duhur i ruajtjes, transportimit dhe asgjësimit të baterive të celularëve është i rëndësishëm për të zvogëluar rreziqet për mjedisin dhe për sigurinë e njeriut.

Problemet:

Kimikate të rrezikshme, Rrezik zjarri dhe shpërthimi, Ndotje e tokës dhe ujërave

Ruajtja

Temperatura e Duhur: Bateritë e celularëve duhet të ruhen në një ambient të freskët dhe të thatë, me temperatura të kontrolluara, idealisht midis 15-25°C. Temperaturat e larta mund të çojnë në mbinxehje ose shpërthim të baterive.
Shmangia e Kontaktit me Materiale Metalike: Bateritë duhet të ruhen në një mënyrë që të shmanget kontakti  me materiale metalike, pasi kjo mund të shkaktojë qark të shkurtër dhe rrezik të shpërthimit. Për këtë arsye,  ato duhen vendosur në paketim mbrojtës dhe të veçanta.
Ruajtja në Vende të Ventiluara: Ambientet ku ruhen bateritë duhet të jenë të ventiluar mirë për të shmangur grumbullimin e gazrave të mundshëm që çlirohen nga bateria, në rast se ajo dëmtohet.

Transportimi

Paketimi i Përshtatshëm: Gjatë transportimit, bateritë duhet të paketohen në mënyrë të tillë që të parandalohen lëvizjet e lira, përplasjet ose dëmtimet. Ato duhet të vendosen në kuti të veçanta ose të mbështillen me material mbrojtës.
Etiketimi për Materiale të Rrezikshme: Bateritë litium-jon janë klasifikuar si materiale të rrezikshme dhe, për  këtë arsye, transportimi i tyre kërkon etiketa të veçanta që tregojnë rrezikun për sigurinë. Kjo siguron që të  trajtohen me kujdes të veçantë gjatë transportit.
Kufizimet për Transportin Ajror: Transportimi ajror i baterive litium-jon është shpesh i kufizuar për shkak të  rrezikut të zjarrit. Shpesh kërkohet që ato të transportohen në një gjendje të shkarkuar, për të reduktuar  rrezikun e ngrohjes së tepërt dhe shpërthimit.

Asgjësimi

Parandalimi i Hedhjes në Deponi: Hedhja e baterive të celularëve në deponi të zakonshme është e dëmshme  për shkak të përmbajtjes së kimikateve të rrezikshme. Ato duhet të dorëzohen në qendra të specializuara për  mbetjet elektronike, ku trajtohen në mënyrë të sigurt.
Riciklimi i Materialeve: Bateritë e celularëve përmbajnë metale të vlefshme si kobalti, nikeli dhe bakri. Gjatë riciklimit, këto metale nxirren dhe ripërdoren në prodhimin e baterive të reja ose produkteve të tjera.  Riciklimi ndihmon në zvogëlimin e nxjerrjes së resurseve të reja natyrore dhe redukton ndikimin në mjedis.
Neutralizimi i Kimikateve të Rrezikshme: Bateritë që nuk mund të riciklohen trajtohen për të neutralizuar  kimikatet e rrezikshme që përmbajnë, duke parandaluar që ato të shkaktojnë ndotje të tokës dhe ujërave. Ky proces kryhet në impiante të specializuara për trajtimin e mbetjeve të rrezikshme.
Siguria gjatë Asgjësimit: Gjatë trajtimit dhe asgjësimit të baterive, duhet të merren masa për të siguruar se ato nuk do të shpërthejnë ose të marrin flakë. Kjo përfshin shfryrjen e gazrave të mbetur ose shkrirjen e  baterive në ambiente të kontrolluara.

Bojrat, tretësit dhe llaku

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Llambat

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Mbetjet elektronike

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Mbetjet farmaceutike

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Pastruesit e shtëpive, Aerosolet dhe Sprayet

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Pesticidet, Herbicidet dhe pastruesit e pishinave

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Të tjera

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Vajrat dhe Yndyrnat

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Vajrat, filtrat dhe bateritë e makinave

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Problemet:

Ruajtja

Transportimi

Asgjësimi

Tirana Schools Lab Rehab Program

Shkollat e mesme në të gjithë vendin përdorin substanca të rrezikshme në baza ditore. Laboratorët e kimisë dhe biologjisë i mirëmbajnë këto kimikate për të edukuar studentët rreth koncepteve të rëndësishme shkencore; programet profesionale i përdorin ato për të trajnuar studentët në profesione të rëndësishme si saldimi dhe mekanika e automobilave. Ndërsa këto substanca janë një pjesë e domosdoshme e edukimit dhe trajnimit, ato shkaktojnë probleme kur vjen koha për t'i asgjësuar.

Mbetje e rrezikshme është çdo material që përmban kimikate të rrezikshme ose shfaq një karakteristikë të mbetjeve të rrezikshme (ndezueshmëri, gërryerje, toksicitet, reaktivitet). Shembuj të mbetjeve të rrezikshme përfshijnë merkurin, acidet, bazat, oksiduesit, bojërat, tretësit, bateritë, pesticidet, herbicidet, aerosolet dhe lëngjet e automobilave. Këto mbetje mund të përbëjnë një kërcënim serioz për shëndetin e përdoruesit, si dhe për mjedisin, kur hidhen në mënyrë jo të duhur. Hedhja e duhur e këtyre materialeve mund të kushtojë deri në dhjetëfishin e çmimit fillestar të blerjes.

Programi Tirana Schools Lab Rehab (TSLRP) eshte ndertuar për t'u ofruar shkollave një mundësi për të mësuar rreth praktikave të sigurisë kimike dhe për të ofruar informacion për një asgjësim të sigurt të mbetjeve të rrezikshme nga ambientet e shkollave publike. Shkollat publike mund të planifikojnë një ngjarje edukative në internet për të mësuar më shumë rreth kimikateve të vendosura në klasat dhe zonat e tyre të ruajtjes, si dhe rëndësinë e mbajtjes së një mjedisi të sigurt në klasë duke përdorur kiminë e gjelbër. Gjatë ngjarjes edukative në internet, Koordinatori i TSLRP do të diskutojë se si të menaxhojë siç duhet materialet në shkollë, të ndihmojë shkollën të marrë vendimin se cilat materiale duhet të asgjësohen në mënyrë të sigurt dhe të sugjerojë këshilla të ardhshme për blerjen e kimikateve për të ruajtur një mjedis të sigurt për stafin dhe nxënësit. Trajtimi do të largojë çdo kimikat të padëshiruar, të skaduar, të komprometuar ose të paqëndrueshëm nga shkolla në mënyrë të sigurt dhe me përgjegjësi nga ekspertë të trajnuar. Kjo është një mundësi e shkëlqyer për të reduktuar toksicitetin e përgjithshëm në klasa dhe shkolla.

Pyetjet e bëra më shpesh në lidhje me mbetjet e rrezikshme shtëpiake

  • Si të identifikoj një produkt potencialisht të rrezikshëm?

    Një produkt konsiderohet i rrezikshëm nëse është:

    I ndezshëm: i aftë për të marrë zjarr lehtësisht,

    Korroziv: i aftë të irritojë ose të dëmtoje indet e gjalla,

    Reaktiv: reagon duke shkaktuar dëme nese bie ne kontakt me ajrin, ujin ose kimikate të tjera, ose

    Toksik: helmues për organizmat e gjallë.

  • Cilat janë ato lloje të produkteve që mund të kenë karakteristika të rrezikshme?

    Shembuj të produkteve të ndezshme përfshijnë shumë materiale me bazë tretës, të tilla si heqësit e llakut, bojërat e smaltit dhe ngjitësit e rrugëve.

    Disa sende shtëpiake që mund të jenë gërryese përfshijnë pastrues acidikë ose kaustikë, si pastruesin e tualetit, pastruesin e furrës dhe zhbllokuesit e tubave të shkarkimit, si dhe bateritë, veçanërisht bateritë e makinave.

    Kimikatet e tipit reaktiv mund të përfshijnë perokside të forta, amoniak dhe produkte me bazë klori.

    Materialet toksike përfshijnë ujin antifriz, pesticidet dhe lëngun për larjen e xhamave.

  • A ka ndonjë mënyrë të mirë për të dalluar produktet potencialisht të rrezikshme?

    Mënyra më efektive për të dalluar kimikatet shtëpiake potencialisht të rrezikshme është të lexoni etiketën. Prodhuesit janë të detyruar me ligj të informojnë konsumatorët për çdo rrezik të mundshëm për shëndetin e njeriut. Përfshihen gjithashtu informacione në lidhje me rreziqet e mundshme për mjedisin.

    Fjalë sinjalizuese për të kërkuar:

    KUJDES- produkti është pak toksik ose një irritues i mundshëm i lëkurës.

    PARALAJMËRIM- produkti është mesatarisht toksik (1 lugë kafeje deri në 1 lugë gjelle është doza fatale) ose mund të shkaktojë dëmtim të lëkurës me kontakt të zgjatur me lëkurën ose ka një shans mesatar për të marrë zjarr ose për të reaguar me një kimikat tjetër.

    RREZIK- produkti është shumë i ndezshëm, shpërthyes dhe/ose reaktiv ose mund të shkaktojë lëndime në kontakt me sytë ose lëkurën.

    HELM- produkti është jashtëzakonisht toksik (edhe një lugë kafeje mund te jetë doza fatale).

  • Sa e rrezikshme është të mbaj kimikate të rrezikshme në shtëpinë time?

    Shumica e produkteve moderne nëse ruhen siç duhet dhe përdoren sipas udhëzimeve nuk duhet të rrezikojnë ju, familjen tuaj, kafshët shtëpiake ose mjedisin. Duhet të keni kujdes ekstrem kur përdorni një produkt shumë të vjetër, sepse standardet e sigurisë së konsumatorit ishin shumë më pak të rrepta në të kaluarën. Për shembull, mërkuri i lëngshëm dikur përdorej si ilaç. Për më tepër, shumë produkte ndryshojnë pasi ekspozohen ndaj nxehtësisë dhe të ftohtit, si dhe lagështisë. Ideja më e mirë për produktet e vjetra është t'i sillni ato në një ditët e mbledhjes së mbetjeve të rrezikshme shtëpiake. Ne vijim jane disa keshilla lidhur me cfarë ju mund të bëni për të parandaluar që produktet të dëmtojnë dikë:

    - Përdorni produktin vetëm për qëllimin e caktuar nga prodhuesi.
    - Mbani produktet në enët e tyre origjinale.
    - Mbani të gjitha informacionet përkatëse në lidhje me përdorimin, ruajtjen dhe asgjësimin.
    - Ndiqni të gjitha masat paraprake të sigurisë.
    - Mbajeni enën të mbyllur fort dhe në një vend të sigurt.
    - Asnjëherë mos i përzieni produktet.

  • Çfarë mund të bëj për të bërë blerje të zgjuara?

    Kur blini produkte shtëpiake në të ardhmen, ka disa konsiderata të rëndësishme:

    - Blini vetëm atë që ju nevojitet.
    - Blini një produkt jo të rrezikshëm ose më pak të rrezikshëm për punën, dmth. zgjidhni një produkt me etiketë "kujdes" në vend të atij me etiketë "paralajmëruese".
    - Blini produkte me shumë përdorime në vend të artikujve shumë të specializuar që mund të mbeten të papërdorura për muaj të tërë.
    - Blini pesticide dhe artikuj të ngjashëm që kanë një aplikim të lokalizuar.

  • A ka ndonjë mënyrë për të asgjësuar në mënyrë të sigurt kimikatet e rrezikshme shtëpiake?

    Ka disa mënyra të sigurta dhe të lehta për të asgjësuar shumë nga sendet tuaja të padëshiruara.

    Vaji i përdorur, filtra vaji, kundër ngrirjes dhe bateritë e automobilave

    Bojë lateksi duhet të përdoret, të jepet ose të thahet dhe të hidhet në plehrat tuaja të zakonshme. Përdorni mbeturina tallash ose letër të copëtuar për të shpejtuar procesin e tharjes.

    Bojë me bazë vaji duhet të përdoret, të jepet ose të çohet në objektin e grumbullimit të bojrave të qarkut (nëse ka).

    Kompjuterë dhe televizorë shpesh mund të riciklohen në nivel lokal nëpërmjet departamentit tuaj lokal të mbetjeve të ngurta ose nëpërmjet një ricikluesi privat. Kontrolloni librin e telefonit për riciklues elektronikë.

    Bateritë - Bateritë alkaline mund të hidhet me mbeturinat tuaja të zakonshme.

    Bateritë e rikarikueshme dhe telefonat celularë mund të riciklohen. Gjithashtu, disa dyqane për përmirësimin e shtëpisë marrin bateritë e veglave elektrike. Bateritë e acidit të plumbit mund të riciklohen në nivel lokal përmes departamentit tuaj të mbetjeve të ngurta ose në shumë dyqane të shitjes me pakicë të automobilave.

    Fishekët me bojë per printerat mund të riciklohen në shumicën e dyqaneve të furnizimeve me materiale zyre (Kancelarite).

    Pastrues të rregullt shtëpiak duhet të përdoret ose mund të lahet në kullues. Nëse keni një gropë septike, mund të dëshironi të derdhni vetëm sasi të vogla në të njëjtën kohë.

    Cilindrat e propanit mund të riciklohen në nivel lokal përmes departamentit tuaj të mbetjeve të ngurta.

    Detektorë tymi duhet t'i kthehen prodhuesit. Kërkoni adresën në pajisje.

    Eksplozivë dhe municionet duhet të hidhet në mënyrë të sigurt duke kontaktuar policinë tuaj lokale dhe departamentet e zjarrefikeseve.

    Gjilpëra dhe gjërat e mprehta duhet të vendosen brenda një ene plastike të fortë me një vidë në kapak (të tilla si një detergjent rrobash ose një shishe zbutës rrobash) dhe të hidhet në plehrat tuaja të zakonshme. Përkulni majën e gjilpërës për të parandaluar shpimin.

Të reja

Finalizohet projekti “Improving Household Hazardous Waste Management System In Tirana”

Universiteti Barleti organizoi me datë 25.06.2024 takimin përmbyllës të projektit “Improving Household Hazardous Waste Management System Through Development of a Web Application and Education for Youth Change Behavior”.

Më tepër

“Household Hazardous Waste Management “-takim me komunitetin-4

Takimi i tretë me komunitetin për projektin “Improving Household Hazardous Waste Management System Through Development of a Web Application and Education for Youth Change Behavior”

Më tepër

“Household Hazardous Waste Management “-takim me komunitetin 3

Universiteti Barleti prezantoi në një takimin me komunitetin projektin

Më tepër

Kontakt

Adresa:

Rruga Frang Bardhi, Selitë, Tiranë

EU CO-FOUNDED